چرا به پیامبر امی میگفتند؟

🔴 معنای امّی بودن رسول خدا چیست؟

«هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَالْحِکْمَةَ»جمعه/۲

 

جعفر ابن محمد الصوفى‏ گوید: از امام جواد علیه السلام ◀پرسیدم: اى فرزند رسول خدا، چرا نبىّ اکرم صلّى اللَّه علیه و آله به «امّى» موسوم شده‏‌اند؟

حضرت فرمودند: مردم در این باره چه می‌گویند؟

عرض کردم: گمانشان این است که چون پیامبر کتابت نمی‏‌دانستند به این اسم خوانده شدند.❗️

👈امام علیه السّلام فرمودند: دروغ پنداشته‏‌اند، از رحمت خدا دور باشند، این سخن کجا صحیح می‌باشد در حالى که خداوند در کتاب محکم خودش می‌‏فرماید: هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ

پیغمبرى بزرگوار از همان مردم برانگیخت تا بر آنان آیات وحى خدا را تلاوت کند و آنها را از جهل و اخلاق زشت پاک سازد و شریعت کتاب آسمانى و حکمت الهى بیاموزد. چگونه تعلیم دهد چیزى را که بلد نیست، به خدا سوگند رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله به هفتاد و دو زبان می‏‌خواند و می‏‌نوشت یا فرمود: به هفتاد و سه زبان می‌‏خواند و می‌‏نوشت.

◀و امّا این که به آن حضرت امّى گفتند به خاطر این بود که آن جناب از اهل مکّه بود و مکّه از امّهات و مهم‏ترین شهرها بود و همین مراد حقّ عزّ و جلّ است که می‌‏فرماید:

(لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‏ وَ مَنْ حَوْلَها- و براى این که اهل مکه و حوالى و اطراف آن را انذار کند./ شوری،۷)

علل الشرایع؛ شیخ صدوق/ باب صد و پنجم سرّ نامیده شدن پیامبر گرامى صلّى اللَّه علیه و آله به لقب «امّى» -حدیث دوم:

◀راوى می‌‏گوید: عرضه داشتم: چرا حضرتش را امّى می‏خوانند؟

فرمود: چون منسوب به مکّه است و همین معنا مراد از فرموده حقّ تعالى است که می‏فرماید: لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‏ الخ پس امّ القرى مکّه است لذا به حضرت که منسوب به آن است گفته شده امّى.

💢‌نقدی بر گفتار صاحب المیزان اقای طباطبایی

در حالیکه آیه "لتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‏ وَ مَنْ حَوْلَها" تبیین‌گر معنای "امی" در این آیه است صاحب المیزان به خاطر شبهه‌ای که نتوانسته‌اند جواب آن را بدهند معنای تفسیری "امی" را که حضرت نمودند را کرده‌اند. ایشان می‌گویند اگر "امی" را اهل مکه معنا کنیم لازم می‌آید پیامبر فقط مبعوث برای اهل مکه باشند نه اهل مدینه و ... و نسل‌های آینده.

ایشان توجه نکرده‌اند که با این تفسیر اصلا مشکلی را حل نکرده‌اند، زیرا باز این اشکال را می‌‌توان تکرار کرد و گفت اگر منظور از "امی" بیسواد باشد پس باید بگوییم هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ یعنی اینکه پیامبر خدا فقط برای هدایت بیسوادها برانگیخته شده‌اند. در واقع صاحب المیزان اشکال را متوجه نشده و جوابی داده‌اند که باز همان اشکال تکرار میشود!

اگر ما باشیم و فقط همین آیه و حتی آیه "ام القری" هم در سوره شوری نباشد و حدیثی هم در شرح معنی "امی" بودن رسول خدا وجود نداشته باشد باز به ضرورت عقلی حق نخواهیم داشت "امی" را بی‌سواد و قادر نبودن به خواندن و نوشتن معنا کنیم ولو قبل از بعثت، زیرا لازم می‌آید کسانی که قادر به خواندن و نوشتن هستند افضل از رسول خدا باشند.

👈چنانچه علامه مجلسی در حق الیقین درباره رسول خدا قبل از بعثت شان می‌نویسد "اگر عمل به شریعت پیغمبر دیگر نماید رعیت او خواهد بود و باید که آن پیغمبر افضل از او باشد و این خلاف ضروریات دین است‏".

و نیز می‌نویسند: "در احادیث بسیار وارد شده است که هیچ زمان دنیا خالى از حجت خدا نمی‌باشد اگر حضرت رسول در ابتدای تکلیف پیغمبر نبود بایست یا وصى عیسى یا وصى ابراهیم را تتبع نماید و به او ایمان بیاورد و تابع او گردد پس بایست این معنى را اکثر اهل مکه بدانند و نقل کنند قطع نظر از آنکه لازم می‌آید که آن حضرت مرتبه‏‌اش پایین تر از آن وصى باشد و افضلیت آن حضرت بر سایر خلق ضرورى دین اسلام است. پس گوئیم که پیغمبرى آن جناب همیشه بود پیوسته به وحى و الهام الهى به شریعت خود عمل می‌نمود و بعد از چهل سال رسول شد و مأمور گردید که مردم را بسوى خدا دعوت نماید".

📚حق الیقین، ‌علامه مجلسی، ‌ص۵۸-۵۷ (‌انتشارات سرور)

🎞